Kurcze, ale to jest dobre! Nie no, tego jeszcze nie było! Kiedy ostatnio zdarzyło wam się wypowiedzieć podobne kwestie podczas grania? Dawno? Jeśli myślicie, że nic już was nie może w grach zaskoczyć, to może powinniście zagrać w Martha is Dead. Najnowsza produkcja włoskiego studia LKA intryguje swoją historią od pierwszych minut, a później…A później jest już nieco gorzej.
O Martha is Dead mogliśmy usłyszeć przed premierą głównie za sprawą wprowadzonej cenzury w wersji na konsole PlayStation. Takie tematy zawsze delikatnie podkręcają zainteresowanie, ale zazwyczaj okazują się burzą w szklance wody. Tak jest i w tym przypadku. W Martha is Dead jest trochę gore, ale nie ma go więcej niż chociażby w Outlast 2, które w moim odczuciu było tytułem zdecydowanie bardziej kontrowersyjnym i odrażającym. Ba, Martha is Dead nie jest tak naprawdę nawet horrorem. Jest to pierwszoosobowa przygodówka w konwencji thrillera psychologicznego. Akcja gry przenosi nas do Włoch roku 1944. Wcielamy się w 20-letnią Giulię, która wraz z siostrą bliźniaczką Marthą i rodzicami spędza wakacje na wsi w słonecznej Toskanii. Posiadłość należy do nieobecnej niani, którą z bohaterką łączyła bliska więź. Giulia bowiem nigdy nie cieszyła się szczególnymi względami u własnej matki, ale zawsze mogła liczyć na miłość starszej kobiety, która zaszczepiła w dziewczynie zamiłowanie do wróżenia z kart oraz fascynację legendą o białej damie z pobliskiego jeziora. Z kolei ojciec dziewczyny będący generałem w niemieckiej armii, zaraził ją miłością do fotografii, która pełni ważną rolę podczas rozgrywki.
Pewnego wieczoru bohaterka podczas robienia zdjęć nad spowitym mgłą jeziorem, zauważa postać unoszącą się na wodzie. Giulia desperacko rzuca się na ratunek i wyciąga na brzeg ciało swojej niemej siostry. Gdy po chwili do bliźniaczek podbiegają rodzice, dziewczyna nie potrafi wydusić z siebie słowa, matka więc bieżę ją za Marthę. Bohaterka nie wyprowadza jej jednak z błędu i podszywając się za siostrę, próbuje rozwikłać zagadkę jej śmierci, jednocześnie fingując własną.
Muszę przyznać, że od tego momentu twórcy z włoskiego studia LKA mieli moją uwagę. Sam motyw, na którym został oparty główny wątek oraz miejsce akcji i kontekst historyczny, totalnie mnie kupiły. Później nie było dużo gorzej, gdyż dał o sobie znać dość mocno zaakcentowany pierwiastek horroru. Jego części składowe w postaci ciężkiego klimatu straty i żałoby, połączone z sielskością lokacji oraz mroczną legendą o białej damie, która topi młode dziewczyny w pobliskim jeziorze, okazały się całkiem sprawną mieszanką. Mgła ciężkiego klimatu grozy szybko jednak zostaje rozwiana, a gra traci swój straszakowy akcent stając się nagle thrillerem detektywistycznym, by w ostatnim fazie być już sztampowym dramatem psychologicznym. Niestety każde kolejne przeobrażenie tej trwającej około 6 godzin przygody, działa na jej niekorzyść. I tak w świetnie zapowiadającej się i oryginalnej produkcji, dostajemy ostatecznie przewidywalny finał. I co najzabawniejsze, to w nim jest właśnie ten szokujący ocenzurowany fragment gry. Grałem na Xbox Series X bez cenzury i naprawdę, nie było w nim nic szokującego. Bardziej wstrząsające fragmenty można doświadczyć na półmetku historii, ale twórcy dają możliwość ich pominięcia. Deweloperzy niestety fabularnie nie wykorzystali do końca sprawnie nakreślonego motywu i ostatecznie weszli drugi raz do tej samej rzeki, opierając finał na podłożu mocno eksploatowanym w swoim poprzednim tytule The Town of Light. W samej historii wstępuje również kilka fabularnych głupostek, które mogą nieco wytrącać z immersji.
Martha is Dead nie jest typowym liniowym symulatorem chodzenia, dostajemy do eksploracji dużą posiadłość oraz las, które w przerwie od wypełniania wątku głównego możemy eksplorować. Podczas gry trafiamy na zadania, które stawiają nas przed wyborami, a ich ukończenie jest opcjonalne. Warto jednak się nimi zainteresować, gdyż wzbogacają historię oraz gameplay o nowe mechaniki. Możemy, chociażby zostać szpiegiem współpracującym z włoskim ruchem oporu lub działać na jego niekorzyść. Oczywiście wybór dla bohaterki nie jest do końca oczywisty, gdyż jest ona, jak to określają miejscowi, mieszańcem, czyli jej matka jest Włoszką a ojciec Niemcem. Sam wątek drugiej wojny światowej został dość ciekawie i odważnie przedstawiony. Twórcy śmiało wykorzystują nazistowskie symbole i utożsamiają je z niemieckimi wojskami.
W przypadku zadań opcjonalnych twórcy trochę pokpili sprawę i może się okazać, że niechcący je przeoczymy. Przytrafiła mi się sytuacja, że w połowie wykonywania misji okazało się, że nie mogę jej ukończyć, gdyż postęp wątku głównego uniemożliwia mi dostęp do istotnego miejsca. Nie byłoby to problemem gdyby gra wcześniej informowała nas, które zadanie jest opcjonalne, albo chociaż blokowała dostęp do tych, których ukończyć już nie zdołamy.
Gameplay Martha is Dead opiera się więc na wypełnianiu kolejnych misji, polegających na zdobyciu konkretnego przedmiotu, czy też zrobieniu zdjęcia. I właśnie to ostatnie jest jedną z najważniejszych mechanik w grze. Fotografując przedmioty fabularne, musimy zadbać o dobranie odpowiedniego filmu, ustawienie ostrości czy też skorzystanie ze statywu lub lampy. Następnie musimy udać się do ciemni znajdującej się w piwnicy i przeprowadzić uproszczony proces wywoływania zdjęcia. Jest to bardzo klimatyczny fragment, ale wykonywany któryś raz, może irytować swoją powtarzalnością.
Innymi elementami urozmaicającymi rozgrywkę są: czytanie codziennie prasy z aktualnymi wydarzeniami lokalnymi oraz z frontu, wróżenie z kart, korzystanie z telegrafu czy z telefonu. Szczególnie to ostatnie jest dość ciekawym rozwiązaniem, gdyż odpowiednio poprowadzona rozmowa z lekarzem, księdzem czy też nawet panią z pasmanterii, może dostarczyć nam ciekawych informacji i rzucić trochę nowego światła na sprawy rodzinne. Nie zabrakło też prostych sekwencji QTE, które najczęściej znajdują zwoje zastosowanie w makabrycznych scenach.
Grze Martha is Dead z pewnością nie można zarzucić braku urody. Oprawa graficzna stoi na wysokim poziomie, zachwycając szczegółami, oświetleniem czy też zasięgiem rysowania. Same lokacje także są bardzo dobrze zaprojektowane, choć odrobinę zbyt hermetyczne. Pomimo niewielkiej otwartej przestrzeni, na której odbywa się akcja gry, nie sposób zabłądzić lub oddalić się od głównej ścieżki. Również warstwie dźwiękowej ciężko cokolwiek zarzucić, gdyż bezbłędnie buduje nastrój. To samo tyczy się voice actingu. Dla klimatu twórcy zalecają grać w oryginalnej włoskiej wersji językowej, ale także angielski dubbing stoi na najwyższym poziomie. Warto w tym miejscu odnotować, że tytuł posiada pełną polską lokalizację z napisami, w której nie dopatrzyłem się rażących błędów czy niedociągnięć.
Martha is Dead nie jest grą złą, być może nawet nie jest grą przeciętną, ale jest kolejnym przykładem zmarnowanego potencjału. Historia zapowiadała się świetnie i w połączeniu z ciekawym miejscem i czasem akcji, była wręcz gotową receptą na coś niezwykłego. Niestety twórcy mieli inne plany i ostatecznie, w kolejnej swojej produkcji postanowili oprzeć się na motywie problemów psychicznych. Choć rozumiem, że poruszenie takiej tematyki jest bardzo ważne, to jednak gra Martha is Dead nie skorzystała na tym artystycznie. Razić też może urwanie kilku nieźle zapowiadających się wątków, czy fabularne nieścisłości. Jednak mimo wszystko, nie jest to produkcja, którą chciałbym komuś odradzić. Zarówno fani horrorów jak i gier przygodowych, mogą w niej znaleźć coś dla siebie i nie żałować kilku spędzonych w grze godzin. Ja nie żałuję, choć zdecydowanie miałem apetyt na więcej i na coś smaczniejszego.
